Myomen en endometriumpoliepen: veelvoorkomende oorzaken van abnormaal vaginaal bloedverlies
Abnormaal vaginaal bloedverlies komt veel voor en kan dusdanig ernstig zijn dat vrouwen hierdoor gehinderd worden in het dagelijks leven. Sommige vrouwen met abnormaal bloedverlies verzuimen regelmatig hun werk. Ook klachten passend bij bloedarmoede en ongemakken bij het vrijen en sporten komen vaak voor 1. In een aanzienlijk deel van de vrouwen met abnormaal vaginaal bloedverlies liggen goedaardige gezwellen van de baarmoeder, zoals myomen en endometriumpoliepen, ten grondslag aan de klachten.
Myomen zijn tumoren van het myometrium (de spierlaag) van de uterus (de baarmoeder) en zijn de meest voorkomende tumoren van in het vrouwelijke genitaal stelsel. De prevalentie is circa 35% bij vrouwen in de vruchtbare levensfase 2. De precieze oorzaak voor het ontstaan van myomen is onbekend, maar genetische factoren lijken een rol te spelen. Bij negroïde vrouwen is de incidentie verhoogd en lijkt ook de groeisnelheid hoger, vergeleken met blanke vrouwen. Ook het tijdstip wanneer de eerste menstruatie optreed, hoge bloeddruk en obesitas lijken positief geassocieerd te zijn met het ontstaan van myomen.
Myomen komen alleen of in meerdere getale voor en bevinden zich aan de buitenzijde van de uterus (subsereus), in de baarmoederwand (intramuraal) of onder het slijmvlies van de baarmoederholte (submukeus myoom). Het merendeel van myomen is asymptomatisch. Vrouwen die wél klachten hebben (naar schatting 20-50%) presenteren zich meestal met hevig menstrueel bloedverlies. Met name de locatie maar ook de grootte van het myoom bepalen de aard en de ernst van de klachten. Wanneer het myoom op de blaas drukt, kan dit een onaangenaam gevoel en plasklachten geven. Obstipatieklachten kunnen ontstaan wanneer een myoom op het rectum drukt. Bij submukeuze en soms intramurale myomen kan de baarmoederholte zodanig deformeren dat er fertiliteitsproblemen optreden. Omdat er na de menopauze regressie optreedt van myomen, geven ze doorgaans geen postmenopauzaal bloedverlies. Ook is er zelden sprake van bloedverlies tussen twee menstruaties door bij myomen. Het risico op kwaadaardige ontaarding van myomen is vrijwel afwezig.
Endometriumpoliepen zijn uitwassen van het endometriumweefsel. Abnormaal weefselaangroei (hyperplasie) en genetische factoren spelen waarschijnlijk een rol bij het ontstaan van poliepen. Hoewel de prevalentie moeilijk is in te schatten, lijkt prevalentie van endometriumpoliepen te stijgen met de leeftijd (circa 6% bij premenopauzale en 12% bij postmenopauzale vrouwen). Daarnaast lijkt het risico op het ontstaan van poliepen toe te nemen bij tamoxifengebruik, obesitas en het gebruik van postmenopauzale hormoontherapie. Naar schatting 68% van vrouwen met endometrium poliepen hebben last van abnormaal vaginaal bloedverlies 3. De meeste premenopauzale vrouwen presenteren zich met hevig vaginaal bloedverlies. In tegenstelling tot bij myomen, kunnen poliepen wel leiden tot bloedverlies tussen twee menstruaties door en lijkt de grootte van de poliep de ernst van de klachten niet te beïnvloeden. Hoewel het niet vaak optreedt, kunnen endometriumpoliepen kwaardaardig ontaarden, zeker bij vrouwen in de postmenopauzale leeftijd. Bij de behandeling van endometriumpoliepen dient men daarom te kiezen voor technieken die het mogelijk maken om het verwijderde weefsel pathologisch te onderzoeken, zoals bij klassieke hysteroscopische poliepectomie of morcellatie (met bijvoorbeeld Myosure, ontwikkeld door Hologic).
- NHG-Standaard Vaginaal bloedverlies(derde herziening) Meijer LJ, Bruinsma ACA, Pameijer AS, Hehenkamp WJK, Janssen CAH, Burgers JS, Opstelten W, De Vries CJH.. . Huisarts Wet 2014:57(8):406-414.
- Willemsen, W.N., et al., Myomen en vruchtbaarheid. Ned Tijdschr Geneeskd, 2000. 144(17): p. 789-91
- Salim, S., et al., Diagnosis and management of endometrial polyps: a critical review of the literature. J Minim Invasive Gynecol, 2011. 18(5): p. 569-81.
