Endometriumpoliepen zijn veelvoorkomende, goedaardige gezwellen van het baarmoederslijmvlies. Een geschatte 70 % van vrouwen met poliepen heeft last van abnormaal uterien bloedverlies [1]. De huidige gouden standaard bij vrouwen met klachten is het verwijderen van de poliep met behulp van een hysteroscoop. Hysteroscopie, wat letterlijk ‘in de baarmoeder kijken’ betekent, maakt het mogelijk om op een snelle, patiëntvriendelijke en relatief veilige wijze te opereren. De hysteroscoop heeft echter een lange weg moeten ondergaan voordat het als standaard instrument werd toegepast.

Hysteroscoop stamt uit 19e eeuw

In 1804 beschreef de Duitster Bozzini al zijn uitvinding, de ‘Lichtleiter’ [2]. Het was het eerste instrument wat ingebracht kon worden in lichaamsholtes om ze in beeld te krijgen. Met behulp van een spiegel reflecteerde dit instrument, de bakermat van de endoscoop, kaarslicht de lichaamsholtes in.

Meer dan een halve eeuw later (in 1869), voerde de Italiaan Pantaleoni de eerste hysteroscopie uit. Hij gebruikte zilvernitraat om een poliep weg te branden bij een vrouw met postmenopauzaal bloedverlies. Na die eerste hysteroscopie heeft het zeker nog een eeuw, en aanpassingen door vele onderzoekers en artsen gekost voordat de hysteroscoop wijdverspreide erkenning kreeg.

Obstakels

Een aantal belangrijke problemen zaten het routinematige gebruik van de hysteroscoop in de weg. Het overgebrachte licht was niet fel genoeg, bloedingen belemmerde het zicht, en men kreeg de baarmoederholte niet goed uitgerekt. Er is veel geëxperimenteerd met het uitrekken van de baarmoederholte (distensie). Het gebruik van koolstofdioxide als distensiemedium werd in 1925 geprobeerd, en kreeg jaren later een grote comeback. Een rubberen ballon gevuld met fysiologisch zout gaf relatief goed beeld maar maakte het niet mogelijk om biopten te nemen of een eventuele afwijking te behandelen. Vloeistoffen met lage viscositeit gaven een redelijk beeld maar de kans op intravasatie (het in de bloedbaan opgenomen worden van distentievloeistof) was groot, wat ernstige gevolgen kan hebben.

Huidige hysteroscoop

Pas in de jaren 70 van de vorige eeuw, nadat door Edström en Fernström ontdekt werd dat dextran-70 als distentiemedium goede resultaten gaf, werd hysteroscopie op grotere schaal toegepast. Tot die tijd werd blinde resectie met regelmaat toegepast. Hierbij werd de poliep zonder beeldvorming met een curette of ander instrument verwijderd. Vaak werd de poliep bij deze techniek slechts deels of zelfs in zijn geheel niet verwijderd. Ook was de kans op complicaties groter bij deze ingreep.

Steeds beter zicht

Nog steeds vindt er voortdurend ontwikkeling plaats van technieken waarbij het operatiegebied beter in beeld gebracht kan worden. De ‘continue flow’ bij het Myosure systeem bijvoorbeeld, zorgt er voor dat alle verwijderde delen weefsel direct uit het zicht komen. Een goed zicht verkort de behandeltijd. Dit is in het licht van preventie van intravasatie en zeer belangrijk aspect van hysteroscopische ingrepen

1. Salim, S., et al., Diagnosis and management of endometrial polyps: a critical review of the literature. J Minim Invasive Gynecol, 2011. 18(5): p. 569-81.
2. Valle, R.F., Development of hysteroscopy: from a dream to a reality, and its linkage to the present and future. J Minim Invasive Gynecol, 2007. 14(4): p. 407-18.