Bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker: Wat kunt u verwachten

Tandarts ✓ Oogtest ✓ Afspraak voor uitstrijkje?

Een afspraak voor het uitstrijkje – ofwel een baarmoederhalsscreening – wordt vaak verschoven naar de onderzijde van de takenlijst, maar kan uw leven redden. Dit jaar moet u uzelf beloven zorg te dragen voor elk deel van uzelf, aan de binnen- en buitenkant – met name de aspecten die u steeds weer uitstelt.

Wat houdt deelname aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker in?

Bij het baarmoederhals-bevolkingsonderzoek (ook wel bekend als het uitstrijkje) wordt een gezondheidscontrole uitgevoerd van de baarmoederhals – de opening van de baarmoeder vanaf de vagina. Het is geen test voor baarmoederhalskanker, maar het helpt het wel te voorkomen door vroege ontdekking van celafwijkingen die tot baarmoederhalskanker kunnen leiden. Tijdens het onderzoek wordt een kleine hoeveelheid cellen afgenomen. Deze worden getest op humaan papillomavirus (HPV). Dat kan abnormale cellen op de baarmoederhals veroorzaken, die met het oog worden beoordeeld.

Wie komt in aanmerking voor het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker?

Als u tussen de 30 en 60 jaar oud bent, dan ontvangt u automatisch elke 5 jaar een uitnodiging voor deelname aan het bevolkingsonderzoek. Het onderzoek is gratis. Op basis van uw geboortedatum wordt u uitgenodigd voor deelname, waarbij de uitnodigingsbrief rond uw verjaardag wordt verstuurd.

Bent u 40 of 50 jaar en blijkt uit de test dat u geen HPV heeft, dan ontvangt u 10 jaar later uw volgende uitnodiging.

Wat kunt u verwachten tijdens uw afspraak voor het onderzoek?

Stap 1: Laten we bij het begin beginnen: probeer een afspraak te maken zodra u bent uitgenodigd. Het is het beste om een afspraak in te plannen wanneer u niet ongesteld bent en ook niet tijdens de twee dagen voor en na de menstruatie. Het onderzoek zelf duurt minder dan vijf minuten en de hele afspraak duurt ongeveer tien minuten. Het onderzoek wordt meestal in uw huisartsenpraktijk uitgevoerd door een verpleegkundige of uw huisarts zelf. Als u dat wenst, kunt u bij het maken van de afspraak vragen om een vrouwelijke onderzoeker.

Stap 2: Wanneer u arriveert voor de afspraak wordt u welkom geheten door de verpleegkundige of arts, die vertelt wat er gaat gebeuren en eventuele vragen zal beantwoorden.

Stap 3: Achter een privacyscherm trekt u vervolgens de kleding over uw onderlichaam uit, inclusief uw ondergoed. Meestal krijgt u een doek om u mee te bedekken, maar als u zich daar ongemakkelijk bij zou voelen, kunt u er ook voor kiezen om een rok of jurk aan te houden die u gemakkelijk op kunt tillen voor het onderzoek. U gaat vervolgens op de onderzoeksbank liggen waarbij de arts/verpleegkundige uit zal leggen hoe u moet gaan liggen. Het kan een beetje onnatuurlijk aanvoelen om dit deel van uw lichaam aan een vreemde bloot te stellen, maar onthoud dat dit voor de arts/verpleegkundige dagelijks werk is. Ze hebben het allemaal eerder gezien en zijn gewoon gericht op goede uitvoering van het onderzoek.

Stap 4: De arts/verpleegkundige laat u weten wanneer het onderzoek begint. Een glad buisvormig instrument (een speculum) wordt voorzichtig ingebracht in uw vagina, waarbij mogelijk een kleine hoeveelheid glijmiddel wordt gebruikt. Zodra het speculum in de vagina zit, zal de arts/verpleegkundige het voorzichtig openen zodat uw baarmoederhals zichtbaar wordt. Met een klein borsteltje wordt vervolgens een kleine hoeveelheid cellen afgenomen door over de baarmoederhals te vegen. Dit kan een beetje vervelend aanvoelen, maar hoort geen pijn te doen. Deze cellen worden vervolgens in een plastic houder geplaatst en naar het laboratorium gestuurd om te worden onderzocht. De arts/verpleegkundige verwijdert het speculum uit de vagina en u kunt zich weer aankleden.

Wat kunt u verwachten na de afspraak

U zult de uitslag van het bevolkingsonderzoek waarschijnlijk binnen vier weken per brief ontvangen, maar het is ook mogelijk dat aan u wordt gevraagd om uw huisarts te bellen voor de uitslag. In de brief wordt uitgelegd waarop is getest en wat de uitslag betekent. Als u vragen heeft over de uitslag, raadpleeg dan uw huisarts voor meer informatie.

Als u niet wilt deelnemen omdat u zich ongemakkelijk voelt bij een uitstrijkje, dan kunt u thuis een zelftest doen. U kunt een zelftestkit aanvragen via Mijn Bevolkingsonderzoek op www.bevolkingsonderzoeknederland.nl. U kunt ook telefonisch contact met ons opnemen of een e-mail sturen.

HPV en baarmoederhals-bevolkingsonderzoek

Humaan papillomavirus (HPV) is de naam van een veelvoorkomende groep virussen waarmee u besmet kunt raken door elke vorm van huid-op-huidcontact in de schaamstreek. Er zijn meer dan 100 HPV-types, waarvan er ten minste 14 kankerverwekkend zijn (ook wel hoogrisico-types genoemd).¹ Bij het baarmoederhals-bevolkingsonderzoek wordt een kleine hoeveelheid cellen afkomstig van de baarmoederhals gecontroleerd op deze HPV-types. Bij aanwezigheid van deze types worden de cellen vervolgens gecontroleerd op abnormale veranderingen. Als abnormale cellen niet worden behandeld, kunnen ze zich ontwikkelen tot baarmoederhalskanker.

In Nederland krijgen meisjes (en jongens) van 10 jaar nu het HPV-vaccin aangeboden ter bescherming tegen door HPV veroorzaakte kankersoorten, waaronder baarmoederhalskanker. Het HPV-vaccin beschermt echter niet tegen alle HPV-types²; ook daarom is het belangrijk dat u deelneemt aan het baarmoederhals-bevolkingsonderzoek wanneer u daar een uitnodiging voor krijgt.

Waarom is deelname aan het baarmoederhals-bevolkingsonderzoek zo belangrijk?

Wereldwijd wordt elke minuut bij een vrouw de diagnose baarmoederhalskanker gesteld, maar deze vorm van kanker kan worden genezen als de diagnose vroeg wordt gesteld en snel wordt behandeld.³ Deelname aan het baarmoederhals-bevolkingsonderzoek is een van de beste manieren om uzelf tegen baarmoederhalskanker te beschermen. Als u dus bent uitgenodigd voor deelname aan het bevolkingsonderzoek of routinematig een baarmoederhals-onderzoek zou moeten ondergaan, laat het dan plaatsvinden. Het kan uw leven redden.