Zorg opnieuw inrichten naar een poliklinische setting

Verschillende inzichten van een expert over het verplaatsen van gynaecologische procedures naar de poliklinische setting, met de voordelen voor zowel zorgprofessionals als patiënten.

Wanneer heb je je gynaecologische procedures verplaatst naar een poliklinische setting en wat waren de redenen om dat te doen?

Ik leerde voor het eerst over de poliklinische setting tijdens een opleiding in het Spaarne Gasthuis ziekenhuis, Hoofddorp in Nederland. Het ziekenhuis had als een van de eerste ziekenhuizen in het land een poliklinische setting en die aanpak heb ik meegenomen.

In 2011 ben ik begonnen als gynaecoloog in het Jeroen Bosch Ziekenhuis, waar ik werkte in een kliniek die zich specifiek richtte op menstruatieproblemen. In de loop van de tijd hebben we de poliklinische setting ontwikkeld en nu vindt 95% van alle hysteroscopieën in het ziekenhuis plaats op onze poliklinische behandelkamer.

In het begin vond de ambulante setting een halve dag per week plaats, maar dit werd uiteindelijk uitgebreid naar enkele dagen per week. In eerste instantie richtten we ons op zaken als kleine poliepen en diagnostiek van bloedingsstoornissen. Nu blijven we diagnostiek doen, maar helpen we ook patiënten met een veel breder scala aan problemen; van baarmoedermyomen, placenta-resten en het uitvoeren van de minimaal invasieve endometriumablatietechniek.

De belangrijkste reden dat we naar een poliklinisch model zijn overgestapt, was dat er steeds meer een tekort was aan beschikbare tijd om te opereren in de operatiekamer. We kregen te maken met minder OK assistenten, minder ruimte en tijd was schaars, dus moesten we verschuiven.

Wat betekent het verplaatsen van bepaalde procedures naar de poliklinische setting voor uw praktijk?

Door de overstap naar een poliklinisch model kunnen we meer patiënten zien en sneller helpen. We kunnen patiënten nu binnen één tot twee weken helpen, terwijl wachtlijsten voor operaties zo’n drie maanden zijn. In de poliklinische setting kunnen we tot zeven procedures in een halve dag doen, terwijl we in de operatiekamer er maar vijf of zes kunnen doen. Elke procedure kost ons ongeveer 30 minuten in de poliklinische setting, wat betekent dat de doorlooptijd sneller is. Hierdoor hebben we meer patiënten in de poliklinische setting kunnen helpen en hebben we middelen en tijd vrijgemaakt voor andere procedures in de operatiekamer.

Het betekent zelfs dat als er niet genoeg beschikbare afspraken zijn in de poliklinische setting en er is een echo met afwijkende bevindingen, dat de patiënt direct bij ons terecht kan voor een one-stop clinic procedure. Nu hebben we ruimte voor twee tot drie patiënten per dag om direct geholpen te worden voor een one-stop procedure in onze poliklinische setting.

Een ander voordeel is de opleiding van het personeel. We hebben een klein team in de poliklinische setting en richten ons op het trainen van de verpleegkundigen om ervoor te zorgen dat al het personeel de apparatuur en het protocol snel begrijpt. Hierdoor kunnen we meer doen met minder personeel.

U verhuisde naar poliklinische setting vóór COVID, hoe hielp dit tijdens de pandemie?

Het hebben van een poliklinische setting heeft ons enorm geholpen. Tijdens COVID-19 waren wij het middelpunt van de uitbraak in Nederland en daardoor stond alles stil, ook de spoedeisende hulp en operatiekamers, tenzij het een noodsituatie was.
Om die reden hebben we uiteindelijk alle mogelijke ingrepen naar de poliklinische setting verplaatst en de ingrepen die we al in de poliklinische setting deden verder uitgebreid. We zijn bijvoorbeeld voor het eerst begonnen met dilatatie- en curettageprocedures (D&C) in de poliklinische setting en dat hebben we tot op de dag van vandaag voortgezet. Dit betekende dat we nog steeds patiënten konden helpen, terwijl het aantal mensen dat naar de spoedeisende hulp en operatiekamers van het ziekenhuis ging, werd verminderd.

Wat zijn de grootste voordelen voor patiënten en zorgverleners bij het gebruik van een poliklinische setting?

Voor zorgprofessionals is het voordeel dat we in de poliklinische setting meer doen in korte tijd en dat de doorlooptijd veel sneller is. Ook met een klein team kun je veel doen. We zijn nu in staat om patiënten sneller te helpen, dit betreft zowel de wachttijd voor een procedure als de procedure tijd zelf. De reden hiervoor is dat het proces in de operatiekamer doorgaans langer kan duren omdat er meerdere personeelsleden en teams moeten worden aangestuurd. Bovendien kunnen we in de poliklinische setting onderzoeksresultaten leveren en  hier sneller op reageren, terwijl dit in het ziekenhuis veel langer kan duren.

Vanuit het perspectief van de patiënt is de ervaring in de poliklinische setting heel anders dan op de operatiekamer in het ziekenhuis. Procedures in de poliklinische setting worden meestal uitgevoerd onder sedatie, wat betekent dat ze doorgaans minder ingrijpend zijn. Als een procedure wordt uitgevoerd onder sedatie – of helemaal geen anaesthesie-  en de procedure is voltooid, kunnen patiënten vertrekken zodra het veilig is. Met sedatie, dat is normaal gesproken twee uur na de ingreep, en zonder sedatie kunnen patiënten vaak direct na de ingreep vertrekken, zolang het veilig is. Hierdoor hoeven ze minder lang in het ziekenhuis te blijven en kunnen ze sneller hun dag vervolgen.

De poliklinische setting is ook een meer comfortabel en ontspannen omgeving. Patiënten kunnen iemand meenemen voor de procedure, wat ze normaal gesproken niet zouden kunnen doen in een operatiekamer. Over het algemeen is het voor patiënten een veel aangenamere ervaring.

Wat zijn de uitdagingen waarmee ziekenhuizen te maken kunnen hebben bij het verplaatsen van procedures van OK naar een poliklinische setting en heeft u lessen geleerd om deze problemen aan te pakken?

Als het gaat om het verplaatsen van procedures naar een poliklinische setting, is een van de belangrijkste dingen om te overwegen het soort procedures dat u gaat uitvoeren en het type patiënten dat u gaat helpen, aangezien dit van invloed is op de aanpak van het type anaesthesie dat wordt toegediend. Bovendien is opleiding van essentieel belang. Het is erg belangrijk om ervoor te zorgen dat uw team regelmatig wordt getraind en als het om procedures gaat, is het essentieel om manieren te vinden om deze zo min mogelijk invasief uit te voeren.